Kerndoelen en het continuum concept

Ik ben het zat, al dat gepraat over onderwijs zonder dat er ook maar wezenlijk iets verandert. In Den Haag weten ze van gekkigheid niet meer wat ze moeten verzinnen, ik wacht nu op een rekentoets Engels omdat er te grote niveauverschillen zouden zijn tussen kinderen die van de basisschool komen. Er is een nieuw platform dat iedereen het gevoel moet geven dat ze ook mee mogen praten over de kennis en vaardigheden die leerlingen in de toekomst nodig hebben, Onderwijs2032. Wat mij betreft slaat ook dit platform de plank mis en gaat het voorbij aan een vraag die eraan vooraf gaat maar waar niemand over na lijkt te denken. Wat heeft een kind nodig om zich te ontwikkelen? Wat is ontwikkeling eigenlijk en waarom ontwikkelt ieder mens zich? Zo lang we geen antwoord hebben geformuleerd op deze vragen en dit als uitgangspunt  nemen, is ieder nieuw initiatief vanuit Den Haag gedoemd te mislukken volgens mij.

Na de geboorte van onze oudste zoon voor wie niets vanzelfsprekend is, moesten wij op zoek naar een nieuw denkkader over het groot groeien van een kind. Hij groeide niet groot zoals in de boekjes stond en dat maakte ons onzeker. Via attachment parenting kwamen wij op het continuum concept van Jean Liedloff terecht.

Dit continuum concept gaf ons het vertrouwen dat ons kind instinctmatig wist wat hij nodig had en dat wij hem dit konden geven als we goed naar hem luisterden. Leren luisteren naar hem en niet naar allerlei opvoedkundige tips was iets wat we in de jaren leerden. En toen werd hij leerplichtig.....

Op het moment dat een kind een reguliere school binnen gaat, wordt er eigenlijk niet meer naar hem geluisterd. Natuurlijk zijn er kinderen die het leuk vinden om in de kring te zitten en te luisteren naar de juf maar er zijn ook een heleboel kinderen die liever spelen. En van de kinderen die het leuk vinden om elke ochtend een half uur in de kring te moeten zitten op 4 jarige leeftijd, vraag ik me nog af of ze dit zo vinden omdat ze hebben gehoord dat je dat doet als je 4 bent, dat het zitten op een stoeltje en luisteren naar anderen erbij hoort en dat je op die manier bij de groep hoort of dat ze dit echt fantastisch vinden. Mijn kinderen zagen er de lol niet van in. Natuurlijk proberen de juffen het kind te volgen maar door de groepsgrootte, de verwachtingen van ouders en verzorgers en de omgeving waarin zij de klas draaiende moet houden, is dit maar heel beperkt mogelijk. En eenmaal in groep 3 moet ieder kind leren lezen, volgens dezelfde methode en wordt er voortdurend bijgehouden hoe het met het lezen en rekenen gaat.

Ik heb dit een paar jaar aangezien maar kwam toch echt tot de conclusie dat het niet kan zijn zoals een kind zich het beste ontwikkelt.

Ik denk echt dat een kind heel goed weet wat hij nodig heeft om te ontwikkelen. In vrijheid, in een inspirerende omgeving waarin kinderen ervaringen kunnen opdoen, begeleid door liefdevolle, empathische volwassenen, dat zou wat mij betreft het uitgangspunt van goed onderwijs moeten zijn. Dat het hele onderwijs hiervoor op de schop moet, want een klaslokaal met tafeltjes en stoeltjes en 30 medeleerlingen valt wat mij betreft niet onder een inspirerende omgeving, dat is mij duidelijk. Maar het opnieuw omschrijven van kerndoelen zonder eerst te kijken naar de uitgangspunten van menselijke ontwikkeling, is wat mij betreft kansloos.

Gister haalde ik mijn kinderen op van hun democratische (niet bekostigde) school. Het was prachtig weer en ze liepen met een grote groep kinderen buiten rond, zonder jassen :) met zwaarden en schilden. Zelf hadden ze hun LARP spel vorm gegeven, onderhandeld over de rollen en de inhoud van het spel. In de auto werd er nog druk gepraat en eenmaal thuis werden er sites afgespeurd waar deze LARP wapens op staan. En dan is dit LARPen nog maar een van de vele werelden die de afgelopen anderhalf jaar, sinds ze op deze school zitten, voor ze open is gegaan! Helaas staat dit onderwerp niet in de kerndoelen, maar mijn kinderen leren er erg veel van.

Een droom

Laatst droomde ik. Ik zat op de middelbare school en had het overweldigende gevoel dat ik van alles moest. Ik was wezen kijken op een democratische school, zo eentje als waar mijn kinderen nu op zitten en daar zou ik het volgende schooljaar heen gaan (in mijn droom). Ik zou het huidige schooljaar op de oude school afmaken. Nog een paar maanden.

De komende week gingen we verhuizen, op donderdag en eigenlijk wilde ik daar bij zijn. Maar dat kon natuurlijk niet want ik moest naar school. Tenzij ik al op de democratische school had gezeten, dan had ik flexibel verlof kunnen opnemen of studieverlof kunnen vragen. Wat een vrijheid en eigenlijk begreep ik niet waarom ik nou nog op die oude school bleef de komende maanden, ik voelde zo duidelijk dat ik op die nieuwe school moest wezen. Daar kon ik gaan doen wat ik belangrijk vond en mijn tijd zelf indelen. Dat was wat ik wilde (en eigenlijk al zoveel mogelijk deed).

In werkelijkheid zat ik op een zelfstandig gymnasium en dat vond ik vreselijk. Ieder uur naar een andere les, ik verveelde me suf en had er een ontzettende hekel aan dat leerkrachten voor mij bepaalden wanneer ik een toets moest maken, zonder enig overleg of het ook goed uitkwam, welke boeken ik mee moest sjouwen ook al had ik ze niet nodig en al die oneindige oefeningetjes die je moest maken terwijl je het al lang wist. Ik kan me nog herinneren dat ik er iedere zomer weer intrapte, als ik de boeken voor het nieuwe schooljaar kreeg. Fantastisch, allemaal nieuwe interessante dingen om te leren. En binnen een schoolweek was het magische er al weer af, zat je oneindig te luisteren naar een geschiedenisjuf die wat in het boek stond nog eens vertelde, terwijl ik dat in de tussentijd al tig keer door had kunnen lezen. Binnen een week was het weer net zo saai als het jaar ervoor. Mazzel had ik dat ik goede cijfers haalde, in de vijfde en zesde spijbelde ik me het ongeluk. Mijn laagste cijfer was voor Nederlands, want ik kon echt niet schrijven volgens de leraar. En bedankt. Of kwam dat omdat ik er een keer iets van zei toen hij besloot een proefwerk te geven over twee dagen terwijl me dat echt niet uitkwam en ik daar iets van zei? Op vrijdagen, zeker als het mooi weer was, spijbelde ik vaak, dan was ik er klaar mee. Kortom, ik had het graag zelf in de hand gehad, mijn eigen ontwikkeling.

Overdag beredeneer ik me soms suf over het onderwijs en maak ik me zorgen over de ontwikkeling van mijn kinderen. Doen we er wel goed aan ze zelf hun ontwikkeling vorm te laten geven, nemen ze het ons straks niet kwalijk dat we ze niet naar een gewone school hebben gestuurd?

Fijn dat zo'n droom me in een keer kan laten invoelen dat we op de goede weg zijn, dat dit ook is wat ik als kind had gewild. Natuurlijk is ieder kind anders maar hierin zijn we toch redelijk uniform in dit gezin, in vrijheid ontwikkelen wij ons!

 

Mariposa

Ik ben onze oudste zoon zeer dankbaar dat hij een ware uitdaging voor ons was toen hij nog klein was. Dankzij hem moest ik mezelf opnieuw uitvinden en de enige sluitende omschrijving van hem was "niets is vanzelfsprekend". In het bos wandelde hij nooit over de paadjes, in de winter wilde  hij geen muts of wanten aan, hij weigerde naar school te gaan toen hij vier jaar was, hij speelde niet met speelgoed maar ruimde iedere dag alle keukenkastjes en de koelkast uit, hij liep over het aanrecht en klom overal in, hij wilde niets zelf doen van wat nou wel handig was zelf te doen maar wilde wel alles zelf bepalen en toen zijn broertje op een nacht geboren was, besloot hij nooit meer te gaan slapen want er zou er toch zo maar nog eentje kunnen komen als je even niet op let.

Hij keek dwars door mij heen en verdeelde mensen over twee categorieën, met een dik vel (dan kon hij hun gedachten niet lezen) en met een dun vel. Tja, daar sta je dan als ouder, met al je goede gedrag en moet je iedere dag jezelf opnieuw uitvinden. Al mijn oneigenlijke gedachten werden getackled, ik moest vooral niet iets willen omdat ik dacht dat het van me verwacht werd want dan had hij het meteen door. En daar deed hij dus niet aan mee!

Op blote voeten mee de honden uitlaten, als peutertje in hartje winter zonder muts voorop de fiets mee naar het dorp en in een winkel bleef hij heus niet bij me. Regelmatig werd hij door anderen teruggebracht, een engeltje met blauwe ogen en pijpenkrullen die zijn moeder kwijt was. Hij was mij helemaal niet kwijt en dat wist ik ook maar dat wisten al die andere goedbedoelende mensen niet.

Soms schreef ik helende verhalen voor hem in de hoop hem de wereld te kunnen uitleggen of het leven iets makkelijker te maken voor mezelf. Of ze echt effect hadden, ik heb zo mijn twijfels maar het is wel leuk om ze na te lezen. Eigenlijk snapte hij de wereld op zijn manier heel goed, hij was alleen niet van plan zich zo maar erin te voegen.

Hieronder de start van een verhaal dat ik nooit afmaakte maar dat misschien wel af is want onze zoon geniet nu van de wereld die hij zelf mag ontdekken, met liefdevolle ondersteuning van de mensen om hem heen.

 

Mariposa

Er was eens een heel mooie vlinder. Mariposa was haar naam. Mariposa wilde ontzettend graag net als alle andere vlinders zijn. Ze wilde met alle andere vlinders op de bloemen van de vlinderbloemstruik zitten. Ze wilde samen rondjes fladderen om de struik in de schemering van de dag.

Maar hoe hard ze het ook probeerde, ze kon het niet. Ze voelde zich altijd weer aangetrokken tot een mooie bloem die door geen andere vlinder gezien werd. Of ze vond de lucht zo mooi dat ze vergat om samen met de andere vlinders om de struik te fladderen. Dan vloog ze naar die mooie lucht toe.

Ze vond het eigenlijk wel heerlijk om de dingen op haar eigen manier te doen. Maar soms voelde ze zich wel eens alleen, zonder een andere vlinder om al die mooie dingen mee te delen.

Op een mooie lenteavond was Mariposa weer omhoog de lucht in gevlogen, op weg naar de mooie kleuren die ze daar zag.