Ik zie jou!

Hieronder kun je lezen hoe ik, in overleg met de basisschool waar ik werk, de HB groep inricht.

Tegenwoordig wordt er ontzettend veel geschreven over hoogbegaafdheid én over onderwijs. Scholen moeten steeds meer kunnen, zeker in het kader van het Passend Onderwijs en aan alle kanten wordt er gezocht naar vernieuwing en verbetering, het moet anders. En ook graag goedkoper! De werkelijkheid is weerbarstig; volle klassen, meerdere kinderen met leerproblemen of gedragsproblemen, een programma dat afgewerkt moet worden, administratie die bijgehouden moet worden. Voor hoogbegaafde kinderen is er geen klinkklare oplossing, de variatie is groot en de meningen over wat ze nodig hebben is per definitie zeer verdeeld.  Per definitie, omdat het nou eenmaal echt zo is dat de variatie in hoogbegaafde kinderen zo groot is dat ze allemaal iets anders nodig lijken te hebben. Wat ieder kind in ieder geval nodig heeft, is gezien te worden!

Hoogbegaafd en gezien worden

Vaak is het moeilijk om hoogbegaafde kinderen goed te zien. Sommigen willen vooral niet opvallen en duiken onder, anderen vertonen in de groep zeer storend gedrag, zijn moeilijk aanspreekbaar en komen niet tot leren. Sommige hoogbegaafde kinderen scoren zeer goed op toetsen, bij anderen zie je in hun schoolwerk niets terug van hun hoge IQ. De schoolwereld is helaas (nog) niet goed ingesteld op visueel denkende kinderen. Veel hoogbegaafde kinderen zijn “twice exceptional”, behalve hoogbegaafd zijn ze dyslectisch, beelddenker of vertonen ze autiform of hyperactief gedrag. Automatiseren is ook niet een van de sterkste kanten van veel hoogbegaafde kinderen.

Vertaalslag

De hele dag maken hoogbegaafde kinderen onbewust een vertaalslag, vanuit de losse stukjes informatie die ze van een leerkracht krijgen (bottom up) zoeken ze naar het overzicht (top down) omdat ze alleen vanuit dit overzicht de leerstof kunnen doorgronden. En alleen als ze iets doorgronden, kunnen ze het echt onthouden, tot zich nemen.

Ook in hun contacten met andere mensen, klasgenoten, de leerkracht, moeten hoogbegaafde kinderen voortdurend een vertaalslag maken om begrepen te worden. Gelukkig hebben de meesten daar de capaciteit voor maar sommigen, zeker beelddenkende kinderen, kunnen zich maar moeilijk verbaal staande houden in een wereld die niet op hen is ingesteld. Er gaat zoveel meer in hen om dan ze kunnen laten zien. Vaak zien ouders dan ook een heel ander kind dan de leerkracht.

Wie is nou het kind dat achter al deze kenmerken en verhalen zit? Dat is het kind dat ik wil zien! En ik wil het kind graag leren zich te laten zien aan zijn/haar omgeving, ook al begrijpt deze omgeving hem/haar niet volledig.

Op school!

Dit klinkt misschien heel therapeutisch allemaal maar mijn ervaring is dat dit best op school kan. En in mijn optiek is het ook belangrijk, dat het op school gebeurt, zodat het kind niet ook nog een vertaalslag moet maken van een therapeutische omgeving naar de klas. Op school mag hij/zij immers ook zichzelf zijn. Twee uurtjes samen met ontwikkelingsgelijken en een begeleider die je helemaal ziet, op je eigen school waar je ook de rest van de week doorbrengt, kunnen zeer stimulerend werken.

Dit ben ik

Ik ben Jouke, 45 jaar, getrouwd met Arjan en moeder van drie kinderen. Na mijn middelbare school, een zelfstandig gymnasium waar ik me het apezuur heb verveeld en weinig aansluiting had met klasgenoten, studeerde ik een jaar Biologie in Utrecht. Na mijn propedeuse jaar ging ik verder in Wageningen, ik studeerde Tropisch Landgebruik. Ik studeerde af in Voorlichtingskunde en Onderwijskunde, verkocht kaartjes bij de NS en werkte vier jaar in Bolivia aan het opzetten van een zorgboerderij voor kinderen met een beperking.

Terug in Nederland kregen Arjan en ik drie kinderen. Onze jongste had een zeer slechte start, hij woonde zijn eerste drie jaar in een weeshuis in China. Een bijzonder jongetje met veel capaciteiten waar we iedere dag weer een beetje meer van gaan zien. Zijn twee broers zijn hoogbegaafd, maar ook zeer dyslectisch (de oudste) en beelddenkend (de middelste).

Zes jaar geleden begon ik met Spaanse les aan een aantal hoogbegaafde kinderen op de school waar mijn kinderen toen nog zaten. Gaandeweg is de Spaanse les veranderd in individueel maatwerk voor ieder hoogbegaafd kind in de groep, waarbij de cognitieve uitdaging een hulpmiddel is om het proces te sturen       jij mag jezelf laten zien en niet het product bepalend is (na een jaar kun je een simpel gesprek in het Spaans houden met iemand uit Spanje).

Inmiddels heb ik een expertise opgebouwd die ik niet heb omgezet in diploma’s. Ook heb ik niet vele cursussen gevolgd, over beelddenken, dyslexie, autisme. Wel heb ik op internet en in boeken veel gelezen en heb ik vele ouders, leerkrachten en kinderen gesproken. Ik heb nagedacht, verschillende strategiën uitgeprobeerd, met mijn handen in mijn haar gezeten, de kick gevoeld van een geslaagd uur met hoogbegaafde kinderen en uiteindelijk me gerealiseerd dat het de weg is waar het om gaat, niet het einddoel.   

Mijn eigen kinderen zitten op een democratische school, waar life long learning centraal staat. Ieder kind mag daar zijn eigen ontwikkeling vorm geven, zijn eigen reisverhaal schrijven. Een grote uitdaging, voor het kind, voor de ouders en voor de stafleden op school. Ik heb daarvan geleerd dat ieder kind een intrinsieke behoefte heeft om zich te ontwikkelen, een nieuwsgierigheid om de wereld te ontdekken. Soms is dat even zoeken en heeft het kind tijd nodig en is het aan ons als begeleiders om het kind hier de tijd voor te geven. Spannend omdat het product niet duidelijk omschreven is en het proces voorop staat.

Zoektocht

Loslaten en begeleiden, een constant zoeken naar wat heb jij van mij nodig en wanneer laat ik je los? Wat is jouw vraag aan mij, hoe kan ik jou helpen jezelf te ontwikkelen? Als ik met mijn peergroup kinderen werk, stel ik mij voortdurend deze vragen en zie ik het als een motiverende uitdaging om te moeten improviseren! En af en toe spelen we een lekker potje weerwolven waarbij ik ook weer momenten aangrijp om bewustwordingsprocessen in gang te zetten.

Peergroup, van product naar proces

In deze groepen staat het cognitieve leren in dienst van de bredere ontwikkeling van het kind. Gebruikmakend van de individuele wensen van het kind zoek ik in deze groep naar zijn/haar sociale en emotionele ontwikkeling maar lopen we ook aan tegen praktische vaardigheden (die soms wat lager liggen dan gemiddeld), het gevoel anders te zijn dan de rest en de gevoeligheden zoals beschreven door Dabrowski (psychomotorisch, zintuiglijk, intellectueel, beeldend, emotioneel). Top down denken is in deze peergroups normaal, geen van de aanwezigen hoeft op die manier een vertaalslag te maken. Het proces heeft de nadruk, niet het product.

·         Individueel maatwerk, waarbij cognitieve uitdaging in dienst staat van een bredere ontwikkeling

·         Top down begeleiding

·         Bewustwording anders zijn en er mogen zijn

·         Twice exceptional is “normaal”

·         Gevoeligheden zoals beschreven door Dabrowski zijn “normaal”

·          Van product (einddoel) naar proces (de weg erheen)