zaterdag 16 mei 2015

Mindshift

Als ik andere ouders vertel dat mijn kinderen op een democratische school zitten, krijg ik vaak te horen dat deze school voor hun kind niet geschikt zou zijn want hun kind heeft meer structuur nodig. Nu zitten er op de Ruimte vele kinderen van wie je kunt zeggen dat ze structuur nodig hebben en toch doen ze het erg goed op deze school.

Ik vermoed dat wat mensen nodig hebben niet zozeer structuur is maar verbinding, deel uit maken van een gemeenschap. Ik denk dat wij vaak het woord structuur gebruiken terwijl we eigenlijk verbinding bedoelen. Op het moment dat verbinding afwezig is, vormt structuur een soort kunstmatig vangnet. Structuur biedt dan nog een beetje houvast. Op een reguliere school met grote groepen, wisselende leerkrachten en kinderen ingedeeld op leeftijd in plaats van op eigen voorkeur, mist vaak de verbinding. Of ze willen of niet, kinderen zijn verplicht hun dag door te brengen in een lokaal of in de hal, aan een tafel, met kinderen uit hun groep en een leerkracht die hen vertelt wat ze moeten doen. Weinig tijd om verbinding te maken want ook de lesmethodes vragen om aandacht en de kerndoelen moeten worden gehaald. Hard werken voor de leerkrachten om de kinderen dan toch voldoende structuur, het kunstmatige vangnet, aan te bieden.

Misschien klopt het dus wel dat er op een democratische school weinig structuur is in de zin van een vast programma. Maar kinderen, in ieder geval onze kinderen die in een hecht gezin opgroeien, voelen haarfijn aan dat er wel verbinding is en dat ze deel uit maken van een gemeenschap. De afwezigheid van een kunstmatig vangnet maakt de school om verschillende redenen wel kwetsbaar.

De gemeenschap moet beschermd worden terwijl er continu druk op staat om te veranderen. Er komen nieuwe studenten (met ouders) en stafleden. Er komen nieuwe ideeën over natuurlijk leren, er zijn ontwikkelingen in onderwijsland waardoor leren op afstand makkelijker wordt. Er wordt in de maatschappij oneindig gepraat over wat goed onderwijs is en iedereen heeft er een mening over. In mijn vorige kritische blog haal ik ten dele uit naar de behoudendheid van de school. Tegelijkertijd realiseer ik me dat dit een beschermingsmechanisme is, niet altijd adequaat, om te voorkomen dat de gemeenschap uit elkaar valt en de verbinding ontbreekt. Ik denk niet dat vernieuwingen dit effect hebben in een gemeenschap die stevig staat maar ik kan me voorstellen dat dit in het verleden niet altijd het geval was.

Ook is de school kwetsbaar omdat je in een gemeenschap zult moeten zoeken naar een balans tussen "de neuzen de zelfde kant op" en het unieke van ieder individu. Mensen komen om zeer diverse redenen op school en het is belangrijk dat een ieder zich onderdeel gaat voelen van de gemeenschap die de school voelt, ieder weer op zijn of haar eigen wijze. Ook ouders horen hierbij, hoewel er mensen op school zijn die dat liever ontkennen. Contraproductief in mijn ogen. Ook hebben studenten, ouders, stafleden soms veel meegemaakt in hun onderwijscarrière en hebben ze tijd nodig om vertrouwen te krijgen in de gemeenschap waar ze deel van uit zijn gaan maken. Een sterke gemeenschap kan dit dragen maar als de gemeenschap op haar grondvesten trilt, gaan deze kwetsbare mensen onderuit.

De gemeenschap is ook kwetsbaar omdat het iets is dat je voelt, of niet. Structuur is te omschrijven en te kaderen, om 9 uur gaan we rekenen, om 10 uur eet je je appel en om 15 uur mag je weer naar huis. Je mag niet pesten en als er iets is, meld je dat bij de juf. Hoe omschrijf je een gemeenschap, hoe omschrijf je verbinding? Verbinding kun je niet afdwingen bovendien, het is onderdeel van ieders individuele vrijheid om een verbinding niet aan te gaan, tijdelijk of voortdurend. Hoe maak je een meerjarenplan voor een gemeenschap, waar ook innovatie in voorkomt? Een sterke gemeenschap omarmt innovatie en vernieuwing, een gemeenschap die onzeker is van zichzelf, zal zich afschermen en behoudend worden. Hoe kom je uit deze impasse zonder dat de gemeenschap ten onder gaat?

Ik denk dat het goed is om je te realiseren dat innoveren hoort bij de mens en dus ook bij een gemeenschap van mensen. Iedere gemeenschap maakt vernieuwingen door en juist door deze te omarmen en ook wel eens later tot de conclusie te komen dat het geen succes was, kan een gemeenschap blijven bestaan.

Het is een soort van mindshift die gemaakt zal moeten worden en lukt het om de hele gemeenschap die shift te laten maken? Is het zo dat er al een hele groep studenten en een aantal stafleden deze shift allang heeft gemaakt en geduldig afwacht tot de rest van de gemeenschap volgt? Ik ga voor deze laatste mogelijkheid!




Geen opmerkingen:

Een reactie posten