Als je de nieuwsberichten over thuisonderwijs de laatste weken een beetje hebt gevolgd, weet je dat er een nieuwe heksenjacht op thuisonderwijs is ontketend. Deze heksenjacht past uitstekend bij de angsthypnose waar we een paar jaar geleden mee bewerkt werden en waar veel mensen kennelijk ingestapt en nooit bewust uit gestapt zijn. De heksenjacht lijkt ontketend te worden door mensen met angst als basis in het leven in plaats van vertrouwen. Terwijl vertrouwen nu juist zo nodig is om deze maatschappij weer een beetje op te bouwen en onze kinderen in balans groot te laten groeien. Niet de angst van de afgelopen jaren, waardoor het kennelijk heel gevaarlijk lijkt dat een groep thuisonderwijs kinderen zich anders ontwikkelt dan het gemiddelde schoolkind.
In een maatschappij in volle bloei zou een andere ontwikkeling juist toegejuicht worden, als bron van vooruitgang en nieuwe kennis en kunde. Nu wordt de boodschap ingezet met het verhaal dat het zorgelijk is dat er steeds meer thuisonderwijs kinderen zijn. Terwijl een krachtige boodschap, gericht op vooruitgang, juist zou zijn, hoe komt het dat er steeds meer thuisonderwijs kinderen komen en wat brengt dit ons? Wat kunnen we hiervan leren voor het schoolonderwijs?
Een manier waarop de angst gevoed wordt, is door te roepen dat onze kinderen niet in beeld zijn. En daarmee wordt bedoeld, in beeld van vertegenwoordigers van de overheid. Leerplichtambtenaren, leerkrachten, artsen in dienst van de overheid. Regelmatig worden dan de kinderen van Ruinerwold erbij gehaald. De Nederlandse overheid wist niet eens dat deze kinderen bestonden en hun onzichtbaarheid had niets met thuisonderwijs te maken. Een vergelijking die de plank volledig misslaat dus.
Verder is het natuurlijk nogal beperkt om zichtbaarheid te meten aan wat een overheidsmedewerker ziet. Er zijn nog zoveel andere mensen in onze maatschappi die onze kinderen zien, spreken, horen, regelmatig meemaken. Familieleden, buren, ouders van vriendjes en vriendinnetjes, begeleiders op sport- en hobbyclubs. Dat zijn net zo goed mensen die onze kinderen "in beeld" hebben. Waarom is het dan zo belangrijk dat een leerkracht ons kind zou zien? In een groep met 30 andere kinderen? Ik kan wel wat voorbeelden geven van hoe onze kinderen op school niet gezien werden.... Of de leerplichtambtenaar die een zeer korte opleiding heeft gedaan om leerplichtambtenaar te worden, niet in de diepte gericht op de ontwikkeling van een kind maar op de handhaving van een wetsartikel? Wat is dan dat beeld van een kind dat ze zo graag willen zien?
Een van de plannen lijkt nu te zijn om de ontwikkeling van onze kinderen te gaan volgen en controleren en dit in de wet vast te leggen. Want ja, ieder kind heeft recht om zich te ontwikkelen. En het zou belangrijk zijn om te gaan controleren of thuisonderwijs kinderen zich wel ontwikkelen. Want tja, die kinderen in Ruinerwold. Of dat ene andere kind dat in de media te voorschijn wordt getoverd en achterliep in zijn ontwikkeling ten opzichte van schoolkinderen terwijl hij nou juist zo graag naar school wilde. Dat er ook voorbeelden in overvloed zijn van kinderen die met een ernstig schooltrauma groot groeien en voor wie nergens plek lijkt te zijn, dat vergeten we maar even. Er zitten in Nederland vele kinderen thuis van school die eigenlijk wel naar school willen (of hun ouders willen dat), een groep die vele mate groter is dan de kinderen die thuisonderwijs krijgen. Maar da's zo'n ingewikkeld verhaal... dan kunnen we beter onze aandacht richten op de toename aan thuisonderwijs kinderen, die levendig in het leven staan.
Om de ontwikkeling te gaan volgen, is het het makkelijkst om de meetlat te gebruik uit het schoolsysteem. Dat is in ieder geval wat voorstanders van controle op thuisonderwijs roepen. Controleren of deze kinderen wel leren rekenen en lezen, spellen, topografie, geschiedenis. Terwijl dit schoolsysteem juist zo niet passend was bij onze levensovertuiging en daarmee bij hoe wij denken dat een mens zich mag ontwikkelen. Ontwikkeling heeft wat mij betreft niets te maken met topografie of het kunnen oplossen van een rekensom. Het kan best handig zijn te weten dat Heerlen en Antwerpen niet heel dichtbij elkaar liggen en ook kan het bruikbaar zijn om te weten wat 25% korting betekent. Maar dit is kennis aan de oppervlakte, terwijl ontwikkeling zoveel dieper in je wezen zit.
Als je durft te gaan kijken naar het ontwikkelen van een mens vanuit een intrinsieke motivatie, de innerlijke wens om te groeien, ga je daadwerkelijk iets begrijpen van groei en ontwikkeling. Dan is een mensenkind geen optelsom van dingen die je op school leert, inclusief de zogenaamde sociale ontwikkeling, maar een levend wezen dat zich op geheel eigen wijze ontwikkelt, met eigen drijfveren, wensen, uitdagingen. Daarmee krijg je een andere meetlat, veel ingewikkelder dan het kunnen aftikken van de schoolse vakken, niet te toetsen volgens standaard toetsen. Een meetlat die heen en weer beweegt met het kind en echt kijkt naar het hele wezen. En misschien heb je dan helemaal geen meetlat meer nodig waar je een kind langs legt, want die meet eigenlijk vooral jouw vertrouwen in de intrinsieke motivatie van ieder wezen om te groeien. En weet je met het volste vertrouwen dat een kind zich ontwikkelt als het kind het leven mag leven. En thuisonderwijs kinderen leven, zichtbaar voor de mensen om zich heen.
Mischien zouden kinderen die naar school gaan ook wel baat hebben bij deze zienswijze op groei en het leven?
