dinsdag 12 mei 2015

Vrijheid of sociale dictatuur

Onze kinderen zitten op een democratische school die werkt volgens sociocratische principes. Sociocratie werkt niet met de meeste stemmen gelden maar met overwegend bezwaar en consent. Zolang iemand overwegend bezwaar heeft en hier goede redenen voor kan aandragen (en dan helpt het als die persoon welbespraakt is!), gaat een nieuw idee niet door. Dit werkt als er de boventoon wordt gevoerd door mensen die altruïstisch kunnen denken en kunnen reflecteren op hun eigen handelen. Dan is sociocratie misschien wel te verkiezen.

Op het moment dat een systeem echter vooral bezig lijkt te zijn zichzelf in stand te houden en het krampachtig gaat reageren, lijkt de sociocratie een heel geslepen middel om een soort sociale dictatuur te ontketenen. Een krampachtig in stand gehouden systeem is altijd een bron van ellende. Als het goed zou functioneren zou die kramp namelijk helemaal niet ontstaan en een systeem belangrijker maken dan een individu is in mijn ogen een gevaarlijk iets. In de praktijk zie je dat innovatieve processen kunnen worden stopgezet op een overwegend bezwaar van enkelingen die vast willen houden aan wat er al is. Nieuwe initiatieven worden geremd omdat het systeem traag reageert, met allerlei beslissingsstappen en even los (?) van het bestuurssysteem, daadkracht soms ontbreekt.

Het systeem in stand houden wordt belangrijker dan de individuele vrijheid van een ieder om zijn/haar eigen weg door het leven te kiezen. En dat is bijzonder op een school waar vrijheid om je eigen leven vorm te geven zo wordt gepropageerd. Een rare tegenstelling.

Op zich is het ook bijzonder dat een school voor democratisch onderwijs zoveel moeite lijkt te hebben met innovatieve processen en daardoor krampachtig wordt. Dit lijkt een erfenis uit het verleden te zijn, een erfenis die het systeem met zich mee draagt. Wij tegen de buitenwereld, de onderwijsinspectie, de leerplichtambtenaren, de doctrine van het reguliere onderwijs. Ik denk dat op we pas echte vrijheid kunnen ervaren voor onze kinderen en onszelf als we die erfenis overboord kunnen zetten. We maken een mooie gedenkdag voor de strijd die geleverd is en we gaan verder met het nu. Vrijheid om je leven in een gemeenschap van mensen zelf vorm te mogen geven en als individu niet ondergeschikt te zijn aan een systeem dat krampachtig in stand gehouden wordt.

Ik stem dus voor het oprichten van een monument voor de strijd die in het verleden is gevoerd, een dag om die strijd de herdenken en dan nu verder te gaan met het nu. Zou dat kunnen? Er zit zoveel potentie in de school dat het mooi zo zijn als het lukte!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten