vrijdag 4 juli 2014

Unschoolen; "je mag er de hele dag doen wat je zelf wilt"

Eigenlijk wisten we het al heel lang, diep in ons hart. Onze kinderen op een reguliere school, dat gaat hem niet worden. Tijmen vooral, want die riep al toen hij een jaar of drie was "zelluf bepalen" in plaats van zelluf doen dat peuters altijd schijnen te roepen. Tijmen, die elke dag weer boos op mij was omdat hij niet met zijn driewieler op het fietspad mocht lopen (hij gebruikte de pedalen niet, hij liep heel snel), die op zijn blote voeten mee ging om de honden uit te laten, die nooit een muts op wilde in de winter en o ja, ook geen wanten. Vervolgens wel de buurt bij elkaar schreeuwde omdat hij pijn in zijn vingers kreeg. Hoe moet zo'n eigenzinnig jongetje nou in een gewone klas mee gaan hobbelen. Die vraag kostte mij al hoofdbrekens toen hij nog maar vier was. Siem protesteert nooit hardop, die doet gewoon wat hij zelf wil en luistert uiteindelijk nooit echt naar je als hij het er niet mee eens is. Wel eens lastig maar het went. Beide jongens leerden mij al snel denken over de vraag, waarom wil je dat ze dit zo doen, waarom mag hij nu geen ijsje, waarom mag hij niet over het aanrecht lopen? Zonder een goede daarom luisterde Tijmen niet naar me en Siem luistert per definitie toch niet als het hem niet uitkomt. Het was ons dus al vroeg duidelijk dat dat wat onze kinderen nodig zouden hebben om zich te kunnen ontwikkelen, hen niet geboden zou worden op een reguliere school. Toch deden we er nog lang over om de stap te nemen. Daar hadden we goede en minder goede redenen voor. Uiteindelijk zijn onze kinderen op de Ruimte beland waar ze mogen leven in het NU, mogen zijn wie ze zijn en levend mogen leren (dat is een uitdrukking die op de Ruimte wordt gebruikt, niet zelf verzonnen dus).

Qiujun liep een andere weg. Onze kleine grote held kwam met drie jaar in ons gezin. Hij sprak geen Chinees, struikelde over iedere stoeptegel die een halve centimeter hoger lag en ging uit zijn dak als wij hem niet heel veel vasthielden. Hij was het liefst thuis, veilig of wandelde met ons met de honden. Hij ontdekte dat hij kon ruiken, dat er bomen bestaan (die om kunnen vallen, een grote angst gedurende een tijdje) en dat hij er toe deed. Hij leerde dat hij mocht bepalen, dat wat Tijmen al zo lang zelf wilde doen was in zijn hoofd tot die tijd niet opgekomen. Wij ontdekten dat hij zeer temperamentvol is, heel communicatief, sociaal en dat het klopt dat hij heel stevig in zijn onderste chakra zit (geen verstand van Chakra's maar hij heeft altijd heel stevig onderin zijn lijf gezeten), dat hij intuïtief heel sterk is, een zeer visueel ingesteld jongetje voor wie de gesproken taal een abstract gegeven is. Ook dit jongetje en het reguliere onderwijs bleek niet zo'n goede combinatie. Ligt dat nou aan ons als ouders, kijken wij anders naar onze kinderen dan anderen dat doen naar hun kinderen of heeft de kosmos het heel goed begrepen door Qiujun in ons gezin te laten komen?

Anyway, unschoolen is wat onze kinderen goed doet. Nou heb ik gemerkt dat het heel moeilijk is als volwassene om unschoolen echt te begrijpen (tenzij je zelf bent groter gegroeid met unschooling maar dat zullen niet veel volwassenen zijn). Je kunt unschoolen niet begrijpen vanuit het schoolen principe. Het is niet een soort vertaalslag die je kunt maken, je hebt school waar je van alles moet leren naar je hebt unschool waar je de hele dag mag doen wat je wilt en dan leer je vanzelf. Zo leg ik het natuurlijk wel eens uit aan mensen maar dit klopt eigenlijk niet. Unschooling is geen schooling min les. Ook mag je niet de hele dag doen wat je zelf wilt.

Nu zou het natuurlijk wel prettig zijn om "de Ruimte" te kunnen uitleggen aan andere ouders en kinderen. Niet alleen "je mag de hele dag doen wat je wilt" en that's it. Het is namelijk helemaal geen grenzeloze school waar kinderen allemaal rare dingen doen die in de maatschappij niet geaccepteerd worden. Verre van dat. Als je de hele dag op de trampoline zou willen staan, dan zijn er vast wel andere kinderen die ook wel eens op de trampoline willen staan. Of die samen met jou op die trampoline willen staan. Zo ontmoeten kinderen de hele dag andere mensen met wie ze samen moeten leven. En dat is het eigenlijk, de Ruimte is een samenleving die een onderdeel vormt van een grotere samenleving. Kinderen worden er niet wereldvreemd, zoals ook wel wordt gedacht, juist omdat ze de hele dag aan het samenleven zijn. Heel leerzaam en heel vermoeiend soms.

Het leuke is dat kinderen die op de Ruimte komen het bijna altijd meteen snappen, de ruimte die ze krijgen. In ieder geval die van mij.
Misschien heeft onze manier van leven veel overlap, wij leggen in het volste vertrouwen zoveel mogelijk verantwoordelijkheid bij onze kinderen, zonder dat dit voor hen te zwaar is. Mijn kinderen voelden al snel aan dat ze op de Ruimte mochten zijn wie ze zijn en dat er geen volwassenen zijn met een vooropgezet plan van hoe zij zich zouden moeten ontwikkelen. Om samen te leven met een groep mensen, heb je bepaalde vaardigheden nodig en wij helpen jou om die te ontwikkelen als jij daar aan toe bent. Het is goed als je daar op je zesde aan toe bent maar het is ook prima als dit op je tiende is. En soms ontstaat er frictie, jij wil iets dat een ander niet wil en dan praten we daarover.

Eigenlijk leren mijn kinderen nu de hele dag. Ze praten de hele dag met andere kinderen en volwassenen. Ze komen thuis met nieuwe ideeën, ze zijn weer nieuwsgierig. Heel eerlijk gezegd weet ik vaak niet waar ze alles wat ze in eens weten vandaan hebben gehaald. Vroeger wist ik dat wel, Klokhuis was hun grote bron, hun toegang tot de wereld waarvan ze afgesloten waren op schooldagen. Nu mogen ze de hele dag in die wereld leven, wauw. Nu weet je misschien nog niet wat unschooling eigenlijk is! Het is alles, het is leven, samenleven, vallen en opstaan, hap snap nieuwe dingen zien, verwerpen, onthouden. Huilen, lachen, praten, hyperdepiep rondlopen, op de bank liggen met een Donald Duck, een film kijken op je laptop samen met een vriendje, praten met een staflid, loombandjes maken, scheten laten (wat niet gewaardeerd wordt), elke dag weer de mooiste stok vinden die een zwaard wordt, de zandbak vol water laten lopen, ruzie maken en weer oplossen. Leven dus!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten